इयत्ता आठवी इतिहास – युरोप आणि भारत – विडीयो online test आणि नोट्स

(अ) व्हेनिस        (आ) कॉन्स्टॅन्टिनोपल       (क) रोम             (ड) पॅरिस

उतर – (आ) कॉन्स्टॅन्टिनोपल

(2) औद्योगिक क्रांतीला प्रारंभ ______ मध्ये झाला.

(अ) इंग्लंड (ब) फ्रान्स (क) इटली (ड) पोर्तुगाल

उत्तर – (अ) इंग्लंड

(3) इंग्रजांच्या बेकायदेशीर व्यापाराला आळा घालण्याचा प्रयत्न……….. याने केला.

(अ) सिराज उद्दौला (ब) मीर कासीम (क) मीर जाफर (ड) शाहआलम 2)

पुढील संकल्पना स्पष्ट करा.

1. वसाहतवाद

एका देशातील काही लोकांनी दुसऱ्या भूप्रदेशातील एखाद्या विशिष्ट भागात वस्ती करणे म्हणजे वसाहत स्थापन करणे होय. आर्थिक व लष्करीदृष्ट्या बलशाली देशाने आपल्या सामर्थ्याच्या बळावर एखादा भूप्रदेश व्यापणे आणि त्या ठिकाणी आपले राजकीय वर्चस्व प्रस्थापित करणे म्हणजेच ‘वसाहतवाद’ होय.

• साम्राज्यवाद

विकसित राष्ट्राने अविकसित राष्ट्रावर आपले सर्वांगीण वर्चस्व प्रस्थापित करणे व अनेक नव्या वसाहती स्थापन करणे म्हणजेच ‘साम्राज्यवाद’ होय.

• प्रबोधनयुग

युरोपीय इतिहासात मध्ययुगाचा अखेरचा टप्पा म्हणजेच इसवी सनाचे १३ वे ते १६ वे शतक प्रबोधनयुग म्हणून ओळखले जाते. या कालखंडात प्रबोधन, धर्मसुधारणा चळवळ आणि भौगोलिक शोध या घटनांमुळे आधुनिक युगाचा पाया घातला गेला. म्हणूनच या काळाला ‘प्रबोधनयुग’ असे म्हणतात.

४) भांडवलशाही

नव्या सागरी मार्गांच्या शोधानंतर युरोप व आशियाई देशांमधील व्यापाराच्या नव्या पर्वाला सुरुवात झाली. सागरी मार्गाने पूर्वेकडील देशांशी व्यापार करायला अनेक व्यापारी पुढे आले. मात्र एकट्या व्यापाऱ्यास जहाजातून माल परदेशी पाठवणे शक्य नव्हते. त्यामुळे अनेक व्यापारी एकत्र येऊन त्यांनी व्यापार सुरू केला. यातूनच भागभांडवल असणाऱ्या अनेक व्यापारी कंपन्या उदयास आल्या. पौर्वात्य देशांशी होणारा व्यापार फायदेशीर होता. या व्यापारातून देशांची आर्थिक भरभराट होत असे. त्यामुळे युरोपातील राज्यकर्ते व्यापारी कंपन्यांना लष्करी संरक्षण व व्यापारी सवलती देऊ लागले. या व्यापारामुळे युरोपीय देशांमध्ये धनसंचय वाढीस लागला. या संपत्तीचा उपयोग भांडवलाच्या रूपात व्यापार व उद्योगधंद्यांमध्ये केला जाऊ लागला. यामुळे युरोपीय देशांत भांडवलशाही अर्थव्यवस्थेचा उदय झाला.

online test साठी खालील लिंक वर क्लिक करा

https://forms.gle/wCFHtyx2bKaqsy6ZA